PERANAN PENOLONG PEGAWAI KESIHATAN PERSEKITARAN

LANGKAH-LANGKAH YANG BOLEH DIAMBIL OLEH PENOLONG PEGAWAI KESIHATAN PERSEKITARAN (PPKP) BAGI MENANGANI MASALAH PENYAKIT BERJANGKIT KETIKA AKTIVITI YANG MELIBATKAN PERKUMPULAN MANUSIA DI SESUATU TEMPAT.

MENGAWAL MEREBAKNYA PENYAKIT BERJANGKIT

Kehendak supaya memberitahu tentang penyakit berjangkit

10.(1) Tiap-tiap penghuni dewasa mana-mana rumah tempat terdapatnya apa-apa penyakit berjangkit, dan tiap-tiap orang yang menjaga, atau yang ada bersama dengan, dan tiap-tiap orang yang bukan pengamal perubatan yang menyelenggarakan mana-mana orang menghidap atau yang mati akibat penyakit berjangkit hendaklah, apabila dia tahu tentang wujudnya penyakit itu,

memberitahu pegawai penjaga pejabat kesihatan daerah atau kemudahan kesihatan kerajaan atau balai polis yang paling hamper atau memberitahu ketua kampung yang paling hampir, seboleh-bolehnya tanpa kelengahan, tentang kewujudan penyakit itu.

(2) Tiap-tiap pengamal perubatan yang merawat atau mendapat tahu tentang wujudnya apa-apa penyakit berjangkit di mana-mana premis hendaklah memberikan notis tentang wujudnya penyakit

berjangkit itu kepada Pegawai Kesihatan yang paling hampir, seboleh-bolenya tanpa kelengahan, dalam borang yang ditetapkan oleh peraturan-peraturan yang dibuat di bawah Akta ini.

(3) Orang yang menjaga sesuatu rumah tumpangan hendaklah memberitahu pegawai penjaga pejabat kesihatan daerah atau kemudahan kesihatan kerajaan atau balai polis yang paling hampir,

seboleh-bolehnya tanpa kelengahan, jika dia tahu atau mempunyai sebab untuk percaya bahawa mana-mana orang dalam rumah tumpangan itu menghidap atau telah mati akibat penyakit berjangkit.

(4) Mana-mana pegawai polis atau ketua kampung yang menerima pemberitahuan di bawah seksyen ini hendaklah memberitahu pegawai penjaga pejabat kesihatan daerah atau kemudahan kesihatan kerajaan yang paling hampir, seboleh-bolehnya tanpa kelengahan.

(5) Mana-mana orang yang melanggar seksyen ini melakukan suatu kesalahan. Pencegahan dan Pengawalan 17 Penyakit Berjangkit

(6) Apabila mana-mana orang dipertuduh di bawah seksyen ini, dia hendaklah dianggap telah tahu tentang kewujudan penyakit berjangkit itu atau telah mempunyai sebab untuk percaya bahawa suatu penyakit berjangkit wujud, melainkan jika dia menunjukkan sehingga Mahkamah di mana dia dipertuduh berpuas hati bahawa dia tidak tahu dan tidak mungkin boleh tahu tentang penyakit berjangkit itu dengan usaha yang berpatutan atau bahawa dia tidak mempunyai sebab untuk percaya bahawa suatu penyakit berjangkit wujud.

Pengisytiharan kawasan tempatan jangkitan

11.(1) Jika Menteri berpuas hati bahawa suatu penyakit berjangkit telah bermula di mana-mana kawasan di Malaysia, atau bahawa mana-mana kawasan diancam oleh wabak apa-apa penyakit

berjangkit, dia boleh, melalui perintah dalam Warta, mengisytiharkan kawasan itu sebagai kawasan tempatan jangkitan.

(2) Menteri boleh, melalui peraturan-peraturan yang dibuat di bawah Akta ini, menetapkan langkah-langkah yang hendak diambil untuk mengawal atau mencegah merebaknya apa-apa penyakit berjangkit di dalam atau dari sesuatu kawasan tempatan jangkitan.

(3) Selama berkuat kuasanya sesuatu perintah yang dibuat di bawah subseksyen (1), adalah sah di sisi undang-undang bagi mana-mana pegawai diberi kuasa mengarahkan supaya mana-mana

orang atau golongan atau kumpulan orang yang tinggal di dalam sesuatu kawasan tempatan jangkitan atau di dalam mana-mana bahagian membenarkan dirinya atau diri mereka—

(a) dirawat atau diimunisasi;

(b) diasingkan, diperhatikan atau diawasi selama tempoh yang ditetapkan mengikut hal keadaan; atau

(c) dikenakan apa-apa langkah lain sebagaimana yang difikirkan perlu oleh pegawai diberi kuasa               untuk mengawal penyakit itu.

(4) Adalah sah bagi seseorang pegawai diberi kuasa menggunakan kekerasan, dengan bantuan atau tanpa bantuan, yang perlu dan menggunakan apa-apa cara yang mencukupi untuk memastikan bahawa apa-apa arahan yang dikeluarkan di bawah subseksyen (3) dipatuhi.

(5) Mana-mana orang yang enggan mematuhi apa-apa arahan yang dikeluarkan di bawah subseksyen(3) melakukan suatu kesalahan.

Orang yang dijangkiti tidak boleh bertindak mengikut cara yang boleh merebakkan penyakit berjangkit

12. (1) Tiada seorang pun yang tahu atau mempunyai sebab untuk percaya bahawa dia menghidap sesuatu penyakit berjangkit boleh mendedahkan orang lain kepada risiko jangkitan melalui kehadiran atau kelakuannya di mana-mana tempat awam atau mana-mana tempat lain yang digunakan bersama-sama oleh orang selain anggota keluarga atau rumahnya sendiri.

(2) Tiada seorang pun yang tahu atau mempunyai sebab untuk percaya bahawa dia menghidap mana-mana penyakit berjangkit yang dinyatakan dalam Bahagian II Jadual Pertama boleh melakukan

apa-apa perbuatan yang dia tahu atau mempunyai sebab untuk percaya mungkin membawa kepada merebaknya penyakit berjangkit itu.

(3) Mana-mana orang yang melanggar seksyen ini melakukan suatu kesalahan.

(4) Seksyen ini tidaklah terpakai bagi mana-mana orang yang kehadirannya atau kelakuannya di tempat yang disebut dalam subseksyen (1) adalah perlu bagi maksud mendapatkan rawatan perubatan.

Pengawalan barang tercemar dan binatang yang dijangkiti

13. (1) Tiada seorang pun yang tahu atau mempunyai sebab untuk percaya bahawa mana-mana barang telah tercemar atau bahawa mana-mana binatang telah dijangkiti atau tercemar boleh

memberikan, meminjamkan, menjual, menghantar, menggunakan atau mendedahkan barang atau binatang itu tanpa pembasmian kuman terlebih dahulu.

(2) Mana-mana orang yang melanggar subseksyen (1) melakukan suatu kesalahan.

(3) Seksyen ini tidaklah terpakai bagi mana-mana orang yang menghantar, dengan langkah berjaga-jaga yang sepatutnya, apa-apa barang atau binatang supaya barang atau binatang itu dibasmi kuman.

Pengasingan orang yang dijangkiti dan orang yang disyaki

14. Seseorang pegawai diberi kuasa boleh menyebabkan supaya mana-mana orang yang dijangkiti atau yang dia mempunyai sebab untuk percaya telah dijangkiti oleh sesuatu penyakit berjangkit dipindahkan ke suatu stesen kuarantin bagi rawatan dan boleh menahan orang itu di stesen itu sehingga dia boleh dilepaskan tanpa membahayakan orang ramai.

Pemerhatian atau pengawasan kontak

15. (1) Seseorang pegawai diberi kuasa boleh memerintahkan supaya mana-mana kontak menjalani pemerhatian di mana-mana tempat dan bagi apa-apa tempoh yang difikirkannya patut, atau

menjalani pengawasan sehingga dia boleh dilepaskan tanpa membahayakan orang ramai.

(2) Bagi maksud subseksyen (1), seseorang pegawai diberi kuasa boleh menggunakan kekerasan yang perlu untuk memastikan perintahnya dipatuhi.

Perintah bagi pemeriksaan mayat

16. Bilamana seseorang pegawai diberi kuasa mengesyaki bahawa seseorang telah mati akibat suatu penyakit berjangkit, dia boleh memerintahkan supaya mayat orang itu dibawa ke sesuatu tempat yang ditetapkannya bagi apa-apa pemeriksaan yang difikirkannya perlu.

Pengurusan orang mati  

17. (1) Jika—

(a) seseorang telah mati atau disyaki telah mati akibat sesuatu penyakit berjangkit; dan

(b) seseorang pegawai diberi kuasa telah memberikan arahan cara-cara mayat orang itu akan

dikebumikan atau dibakar, tiada seorang pun boleh mengebumikan atau membakar mayat                 itu selain mengikut arahan pegawai diberi kuasa itu.

(2) Mana-mana orang yang melanggar subseksyen (1) melakukan suatu kesalahan.

Membasmi kuman dan menutup premis

18. (1) Jika seseorang pegawai diberi kuasa mempunyai sebab untuk percaya bahawa telah ada seseorang yang menghidap penyakit berjangkit di mana-mana premis, atau bahawa di mana-mana premis terdapat keadaan yang mungkin menyebabkan bermulanya atau merebaknya apa-apa penyakit berjangkit, dia boleh melakukan mana-mana atau kesemua yang berikut:

(a) memeriksa atau menyebabkan diperiksa mana-mana orang yang berada di premis itu dengan tujuan menentukan jika orang itu menghidap atau telah menghidap sesuatu penyakit berjangkit;

(b) memeriksa premis itu dan mana-mana barang atau binatang di premis itu dengan tujuan menentukan jika ia tercemar atau dijangkiti, mengikut mana-mana yang berkenaan;

(c) memerintahkan supaya premis itu atau mana-mana bahagiannya dibasmi kuman, dibasmi serangga atau dibasmi tikus;

(d) memerintahkan supaya premis itu atau mana-mana bahagiannya ditutup sehingga premis itu dibasmi kuman, dibasmi serangga dan dibasmi tikus dengan sempurnanya;

(e) memerintahkan supaya dibasmi kuman segala barang yang tercemar dan binatang yang dijangkiti atau yang tercemar di premis itu, atau, jika barang atau binatang itu tidak berupaya dibasmi kuman dengan sempurnanya, memerintahkan pemusnahannya; dan

(f) melakukan apa-apa perbuatan lain bagi mencegah bermulanya atau merebaknya sesuatu penyakit berjangkit.

(2) Seseorang pegawai diberi kuasa boleh memasuki mana-mana premis pada bila-bila masa bagi maksud menjalankan kuasa yang diberikan kepadanya oleh subseksyen (1).

Pemusnahan struktur

19. (1) Seseorang Pegawai Kesihatan boleh memerintahkan pemusnahan apa-apa struktur di mana suatu kes penyakit berjangkit telah berlaku jika struktur itu tidak berupaya dibasmi kuman dengan

sempurnanya.

(2) Pegawai Kesihatan itu hendaklah melaporkan kepada Ketua Pengarah tiap-tiap perintah di bawah subseksyen (1)

Menjual atau menyewakan bangunan yang tercemar

20. (1) Jika seseorang pegawai diberi kuasa berpuas hati bahawa terdapat atau telah terdapat suatu kes penyakit berjangkit di mana-mana bangunan dan bahawa adalah perlu berbuat demikian, pegawai diberi kuasa itu boleh mengeluarkan perintah melarang mana-mana orang menjual atau menyewakan bangunan sedemikian atau mana-mana bahagiannya tanpa perakuan bertulis pegawai diberi kuasa yang memperakui bahawa bangunan sedemikian, atau mana-mana bahagiannya, dan barang-barang di dalamnya—

(a) telah dibasmi kuman sehingga pegawai diberi kuasa itu berpuas hati; atau

(b) tidak perlu dibasmi kuman mengikut mana-mana yang berkenaan.

(2) Mana-mana orang yang melanggar apa-apa perintah yang dikeluarkan di bawah subseksyen (1) melakukan suatu kesalahan.

(3) Bagi maksud seksyen ini, “menyewakan” termasuklah membenarkan mana-mana orang masuk ke dalam sesuatu rumah tumpangan sebagai penginap berbayar.

Kuasa untuk memerintahkan kenderaan tertentu dibasmi kuman

21. Jika seseorang pegawai diberi kuasa berpuas hati bahawa sesuatu kenderaan telah digunakan untuk membawa seseorang yang menghidap penyakit berjangkit, pegawai diberi kuasa itu boleh

menyebabkan kenderaan itu dibasmi kuman.

CONTOH GAMBAR PERKUMPULAN MANUSIA

RUJUKAN : AKTA PENCEGAHAN DAN PENGAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT 1988

ARAHAN 20

      1. Bilakah Arahan ini diwujudkan?

Arahan ini mula diwujudkan pada 11 Mei 1997 oleh Majlis Keselamatan Negara (MKN), Jabatan Perdana Menteri (JPM) ekoran daripada tragedi keruntuhan Pangsapuri Highland Towers di Hulu Klang, Selangor pada 11 Disember 1993. Bagi memperkemas dan memperluaskan skop pengurusan Bencana yang semakin rumit dan kompleks, Arahan ini telah disemak semula pada 30 Mac 2012 bagi menerangkan peranan pihak-pihak yang berkaitan supaya ianya lebih menyeluruh dan bersepadu.

2.   Apakah tujuan Arahan diwujudkan?

Arahan ini disediakan bertujuan untuk menggariskan dasar dan mekanisme pengurusan bencana secara menyeluruh termasuk peranan dan tanggungjawab Agensi Kerajaan, badan berkanun, pihak swasta dan badan-badan sukarela meliputi peringkat sebelum, semasa dan selepas berlaku sesuatu bencana supaya pengemblengan sumber dapat disepadukan bagi mengelakkan pembaziran, konflik serta pertindihan peranan.

3.   Mengapa skop dasar dan mekanisme Arahan ini hanya bertumpu kepada pengurusan bencana di darat?

Penumpuan ini adalah kerana kekerapan tinggi kejadian bencana di darat dan penyelarasan tindakbalas agensi-agensi pengurusan bencana di darat adalah penting. Walau bagaimanapun Arahan ini juga telah memperjelaskan peranan dan tanggungjawab Agensi Peneraju bagi kejadian bencana maritim dan udara. Agensi Penguatkuasaan Maritim Malaysia (APMM) telah dipertanggungjawabkan bagi mengurus kejadian bencana di laut manakala Jabatan Penerbangan Awam (DCA) akan mengendalikan bencana udara dengan kedua-duanya menggunakan Manual Mencari dan Menyelamat (SAR) Kebangsaan Jilid IV sebagai rujukan.

4.    Jenis kejadian bencana apakah yang termasuk di bawah Arahan ini?

Terdapat 11 jenis bencana yang akan diurus di bawah Arahan ini iaitu

a.    bencana alam (banjir, ribut/taufan, gempa bumi, tsunami, ombak besar, kemarau dan tanah runtuh);

b.    bencana industri (letupan, kebakaran, pencemaran, kebocoran bahan berbahaya di kilang/loji/depot yang memproses, mengeluar dan menyimpan bahan ini);

c.    kemalangan melibatkan pengangkutan/penyaluran/pemindahan bahan berbahaya);

d.    keruntuhan bangunan/struktur khas;

e.    kemalangan udara (yang berlaku di kawasan berpendudukan tinggi);

f.     pelanggaran/gelinciran keretapi/lain-lain sistem pengangkutan rel yang melibatkan jumlah mangsa/kemusnahan harta benda yang besar;

g.    kebakaran (melibatkan kawasan yang luas termasuklah kebakaran bangunan tinggi/struktur khas yang mempunyai ramai orang);

h.    empangan/takungan air pecah;

i.      kemalangan kimia, biologi, radiologi dan nuklear;

j.      kejadian jerebu;

k.    penularan wabak penyakit berjangkit yang tidak terkawal/pandemik; dan

l.      lain-lain kejadian Bencana yang akan diisytihar/ditetapkan Kerajaan.

Kejadian yang tidak tersenarai di atas akan ditakrifkan sebagai Kejadian Bukan Bencana dan tidak tertakluk di bawah Arahan ini.

5.    Bagaimana Arahan ini membantu pengurusan bencana?

Arahan ini menerangkan mekanisme pengurusan bencana mengikut tiga (3) tahap iaitu Tahap I (peringkat Daerah), Tahap II (peringkat Negeri) dan Tahap III (peringkat Pusat)

Penerangan setiap tahap ini adalah seperti berikut:

	Tahap I	Tahap II	Tahap III
Peringkat Bencana	Daerah	Negeri	Pusat
Nama Jawatankuasa Pengurusan Bencana	Jawatankuasa Pengurusan Bencana Daerah (JPBD)	Jawatankuasa Pengurusan Bencana Negeri (JPBN)	Jawatankuasa Pengurusan Bencana Pusat (JPBP)
Jenis Bencana	Kejadian kecil, setempat, terkawal dan tiada potensi untuk merebak	Kejadian serius dan merebak ke dua (2) daerah dan lebih	Bencana lebih kompleks di dua (2) buah negeri dan lebih serta mengambil masa lama
Sumber	Dapat dilaksana menggunakan sumber setempat	Bantuan aset, kewangan dan sumber di peringkat Negeri serta bantuan yang terhad dari peringkat Pusat	Penggemblingan aset, kewangan dan sumber yang lebih besar atau melalui bantuan dari luar negara
Pengerusi Jawatankuasa	Pegawai Daerah	YB Setiausaha Kerajaan Negeri	YB Menteri yang dilantik oleh YAB Perdana Menteri
Komander Operasi Bencana	Ketua Polis Daerah	Ketua Polis Negeri	Pengarah Keselamatan Dalam Negeri dan Ketenteraman Awam, PDRM
Timbalan Komander Operasi Bencana	Pegawai Bomba Daerah	Pengarah Bomba dan Penyelamat Negeri	Timbalan Ketua Pengarah (Operasi) JBPM
Komander Kawalan Hadapan	Dilantik oleh Komander Operasi Bencana mengikut kepakaran dalam menasihat tindakan mengikut jenis bencana

6.    Bagaimana perintah dan kawalan dilaksana?

Bagi tujuan perintah dan kawalan, kawasan bencana akan dibahagikan kepada tiga (3) zon iaitu:

a.    Zon Merah

Zon ini meliputi suatu kawasan yang ditetapkan oleh Komander Operasi Bencana bagi menjalankan operasi mencari dan menyelamat oleh Agensi Penyelamat dan pasukan-pasukan khas yang mempunyai kepakaran tertentu sahaja. Kebenaran masuk ke dalam zon ini perlu terlebih dahulu mendapat kebenaran daripada Komander Operasi Bencana dengan nasihat Komander Kawalan Hadapan.

b.    Zon Kuning

Zon ini adalah kawasan di luar tempat kejadian yang ditetapkan oleh Komander Operasi Bencana untuk menempatkan pos-pos Agensi Penyelamat dan pasukan-pasukan khas yang mempunyai kepakaran tertentu. Penempatan pos-pos dan akses masuk ke zon ini perlu terlebih dahulu mendapat kebenaran daripada Komander Operasi Bencana.

c.    Zon Hijau

Zon ini adalah kawasan di luar Zon Kuning yang menempatkan pos-pos dan petugas-petugas Agensi Bantuan dan Pemulihan serta badan-badan sukarela. Zon ini juga menempatkan Pusat Pengurusan Media, Pusat Keluarga Mangsa, Pusat Kaunseling, Tempat Bekalan Makanan, Tempat Rehat dan Tempat Mayat. Lain-lain fungsi zon ini akan diputuskan oleh Komander Operasi Bencana.

    

     

CONTOH KAWASAN

      7.    Bagaimana operasi mencari dan menyelamat diselaras?

Bagi melicinkan tugas, Komander Operasi Bencana akan melantik Komander Kawalan Hadapan (Forward Commander) untuk mengetuai semua operasi mencari dan menyelamat di tempat kejadian. Komander Kawalan Hadapan ini hendaklah terdiri daripada mana-mana Komander pasukan Agensi Penyelamat. Tugas Komander Kawalan Hadapan adalah untuk menilai dan melaporkan situasi Bencana kepada Komander Operasi Bencana.

8.    Adakah Arahan ini akan mengehadkan pihak media untuk menjalankan tugas?

Pihak media masih dibenarkan untuk mendapatkan maklumat dan berita berkenaan kejadian bencana. Satu kawasan yang dikenali sebagai Pusat Pengurusan Media yang diwujudkan di Zon Hijau. Pusat yang diselaras oleh Jabatan Penerangan ini akan memudahkan pihak media untuk mendapatkan maklumat melalui sesi sidang media yang akan disampaikan oleh Pegawai yang berkelayakan. Prosedur ini diwujudkan supaya hanya fakta penting disampaikan kepada orang awam bagi mengelak berlakunya kekeliruan yang tidak diingini.

9.    Bagaimanakah prosedur jika terdapat pihak-pihak merancang untuk memohon atau menghantar bantuan kemanusiaan terutama sekali dari/ke luar negara?

Mana-mana pihak yang merancang untuk memohon bantuan kemanusiaan dari luar negara atau menghantar bantuan kemanusiaan ke luar negara hendaklah terlebih dahulu merujuk kepada MKN. Berdasarkan Arahan ini, MKN sebagai Agensi Peneraju Utama pengurusan bencana Negara bertanggungjawab untuk menyelaras pelaksanaan bantuan kemanusiaan supaya pelaksanaannya selari dengan keputusan dasar Kerajaan serta instrumen antarabangsa seperti perjanjian, memorandum persefahaman, deklarasi dan sebagainya yang telah dimetrai Kerajaan dengan pihak antarabangsa.

10.  Apakah peranan yang boleh dimainkan Agensi Kerajaan, badan berkanun, pihak swasta dan badan sukarela dalam mencapai matlamat pengurusan bencana secara berkesan?

Setiap pihak boleh bekerjasama untuk melaksanakan setiap perkara yang telah digariskan di dalam Arahan ini. Kerjasama yang boleh dijalinkan adalah seperti membantu melaksanakan program-program kesedaran dan kependidikan awan berkaitan pengurusan bencana, membantu menyalurkan bantuan dari segi penggunaan logistik pada waktu yang diperlukan, menyalurkan sumbangan kewangan kepada Kumpulan Wang Amanah Bantuan Bencana Negara (KWABBN) serta menggembleng tenaga dalam usaha-usaha pengurangan risiko bencana.

RUJUKAN : ARAHAN 20